Γιώργος Βέλμαχος

                         

                            Γιώργος Βέλμαχος    

   «Mε την κοινωνικότητα ο Ελληνας γλιτώνει από τους ψυχοθεραπευτές και χτίζει προσωπικές ισορροπίες»

ΑΝΝΑ ΓΡΙΜΑΝΗ        ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ 03.11.2014  

Εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή.

Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Έλληνας;
Πριν από ένα λεπτό. Και κάθε λεπτό πριν από αυτό! Δεν σταματώ να αισθάνομαι υπερήφανος για ό,τι συμβολίζει η Ελλάδα, για ό,τι πρεσβεύει ο ελληνισμός. Το γεγονός ότι η χώρα περνάει κρίση (τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια) δεν διαγράφει τη σφραγίδα του ελληνικού πολιτισμού στο έγγραφο της παγκόσμιας ισοτιμίας και ισορροπίας. Ο σημερινός Έλληνας καταναλίσκεται σε περιστασιακές εμπειρίες και δεν μπορεί να καταλάβει την επιρροή και το σεβασμό που αισθάνεται ο κόσμος στην αέναη ιδέα του ελληνισμού - όχι στην τωρινή καθημερινότητα. Κι αν κανείς έχει αμφιβολία γι’ αυτό, ας έρθει μια βόλτα στη Βοστώνη όταν γίνεται η ελληνική παρέλαση.

Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Στην εμπέδωση του ιδανικού της αξιοκρατίας, κάτι που είναι βαθιά ξεχασμένο στην πατρίδα μου.

Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Τις έννοιες του ανθρωπισμού και της κοινωνικότητας. Μέσω του ανθρωπισμού ο Έλληνας ξεχωρίζει την προσταγή από την παράκληση, την υποχρέωση από την προσφορά. Με την κοινωνικότητα γλιτώνει από τους ψυχοθεραπευτές και χτίζει προσωπικές ισορροπίες.

Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Έλληνες;
Υπερέχουμε στα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να διακριθούμε ως μονάδες. Υστερούμε σε ό,τι απαιτείται για να υπερισχύσουμε ως σύνολο.

Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Με τη δημιουργία ενός άλλου -και ανταγωνιστικού- ελληνικού πανεπιστημίου. Το παρόν ίδρυμα είναι βαθιά διαβρωμένο και μικρές αλλαγές δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Χρειάζεται ριζική αναδιάρθρωση, αρχίζοντας από το έμψυχο δυναμικό. Και επειδή αυτό δεν πρόκειται να γίνει όσο ζούμε, νομίζω ότι η δημιουργία ενός καλύτερου ιδρύματος θα παροτρύνει το υπάρχον είτε να βελτιωθεί είτε να κλείσει.

Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Στον δικό μου τομέα θα δημιουργούσα έναν οργανισμό που να φέρνει κοντά τους γιατρούς, οι οποίοι ξέρουν τι χρειάζεται ο άρρωστος αλλά δεν μπορούν να το φτιάξουν, με τους μηχανικούς, που μπορούν να φτιάξουν τα πάντα αλλά δεν ξέρουν τι χρειάζεται ο άρρωστος. Όντας διευθυντής, τα τελευταία δέκα χρόνια, ενός ερευνητικού προγράμματος τραύματος που ενώνει τους γιατρούς του Χάρβαρντ με τους μηχανικούς του ΜΙΤ (Massachusetts Institute Of Technology), έχω άμεση γνώση σχετικά με τις θεαματικές ιατροτεχνολογικές καινοτομίες που μπορεί να παραχθούν. Οι Έλληνες σκέπτονται έξω από τα καθιερωμένα και ένας τέτοιος οργανισμός θα έκανε θαύματα.

Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Στην προσπάθεια της καινούργιας γενιάς να αναδυθεί με αξιοπρέπεια από τα προβλήματα που δημιούργησε η δική μου γενιά.

Τι ουσιαστικό μπορεί να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Να διαφημίσουν το έθνος με την προσωπική συμπεριφορά τους και να στηρίξουν την πατρίδα όποτε τους χρειαστεί, παραγνωρίζοντας επώδυνες αναμνήσεις και ελπίζοντας αθεράπευτα στην πραγματική αλλαγή για τη χώρα.

Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Να διαβάσει ιστορία. Και τότε θα εννοήσει ότι οι καταστάσεις που ζει δεν είναι ούτε πρωτόγνωρες ούτε οι χειρότερες για την Ελλάδα. Η ιστορία απλώς επαναλαμβάνεται και με κάποιον περίεργο τρόπο καταφέρνουμε πάντα να αναγεννηθούμε από την τέφρα.

Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση - και ποιο είναι;
Ασφαλώς. Μάθαμε ότι μετά τα μεγάλα γλέντια τελειώνει το φαΐ και μένουν μόνο τα αποφάγια. Την επόμενη φορά θα ελέγξουμε την όρεξή μας για να υπάρχει φαΐ και για αύριο. Υπάρχει διαφορά μεταξύ χόρτασης και γαργαντουισμού.

Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Θα ήταν πολύ δύσκολο πια. Η επαγγελματική μου ζωή άνθησε μακριά από την Ελλάδα και ίσως έτσι να είμαι πιο χρήσιμος παρά από κοντά.

Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Όλες. Μα πάνω απ’ όλα να γλεντάω το Πάσχα με αρνιά και κοκορέτσια.

Ο Έλληνας ήρωάς σας.
Χωρίς καμία αμφιβολία ο Μέγας Αλέξανδρος.

Σταθμοί στη ζωή του

1991
Φεύγει από την Ελλάδα για τη Νότια Αφρική, στο μεγαλύτερο Κέντρο Τραύματος του κόσμου.

1993
Παντρεύεται την Ειρήνη.

1994
Φεύγουν για Αμερική και το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.

2004
Εκλέγεται καθηγητής Χειρουργικής στο Χάρβαρντ.

Παιχνίδι με τις λέξεις

Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την άμμο.

Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Τους γονείς.

Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Γεμιστά.

Η πιο ελληνική μου λέξη.
Ακατονόμαστη.

Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα.
Το γαλάζιο.

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ»

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες 1

                                  
                               

                                             Γκαμπριέλ  Γκαρσία  Μάρκες

"Αν ο Θεός ξεχνούσε για μια στιγμή ότι είμαι μια μαριονέτα φτιαγμένη από κουρέλια και μου χάριζε ένα κομμάτι ζωή, ίσως δεν θα έλεγα όλα αυτά που σκέφτομαι, αλλά σίγουρα θα σκεφτόμουν όλα αυτά που λέω εδώ. Θα έδινα αξία στα πράγματα, όχι γι' αυτό που αξίζουν, αλλά γι' αυτό που σημαίνουν. Θα κοιμόμουν λίγο, θα ονειρευόμουν πιο πολύ, γιατί για κάθε λεπτό που κλείνουμε τα μάτια, χάνουμε εξήντα δευτερόλεπτα φως. Θα συνέχιζα, όταν οι άλλοι σταματούσαν... θα ξυπνούσα, όταν οι άλλοι κοιμόνταν. Θα άκουγα, όταν οι άλλοι μιλούσαν, και πόσο θα απολάμβανα ένα ωραίο παγωτό σοκολάτα! Αν ο Θεός μου δώριζε ένα κομμάτι ζωή, θα ντυνόμουν λιτά, θα ξάπλωνα μπρούμυτα στον ήλιο, αφήνοντας ακάλυπτο όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή μου. Θεέ μου, αν μπορούσα, θα έγραφα το μίσος μου πάνω στον πάγο και θα περίμενα να βγει ο ήλιος. Θα ζωγράφιζα, μ' ένα όνειρο του Βαν Γκογκ, πάνω στα άστρα ένα ποίημα του Μπενεντέτι, κι ένα τραγούδι του Σεράτ θα ήταν η σερενάτα που θα χάριζα στη σελήνη. Θα πότιζα με τα δάκρυά μου τα τριαντάφυλλα, για να νιώσω τον πόνο από τα αγκάθια τους και το κοκκινωπό φιλί των πετάλων τους... Θεέ μου, αν είχα ένα κομμάτι ζωή! Δεν θα άφηνα να περάσει ούτε μια μέρα χωρίς να πω στους ανθρώπους ότι αγαπώ, ότι τους αγαπώ. Θα έκανα κάθε άνδρα και γυναίκα να πιστέψουν ότι είναι οι αγαπητοί μου και θα ζούσα ερωτευμένος με τον έρωτα. Στους ανθρώπους θα έδειχνα πόσο λάθος κάνουν να νομίζουν ότι παύουν να ερωτεύονται όταν γερνούν, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι γερνούν όταν παύουν να ερωτεύονται! Στο μικρό παιδί θα έδινα φτερά, αλλά θα το άφηνα να μάθει μόνο του να πετάει. Στους γέρους θα έδειχνα ότι τον θάνατο δεν τον φέρνουν τα γηρατειά αλλά η λήθη. Έμαθα τόσα πράγματα από σας τους ανθρώπους! Έμαθα πως όλοι θέλουν να ζήσουν στην κορυφή του βουνού, χωρίς να γνωρίζουν ότι η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στον τόπο που κατεβαίνεις στην απόκρημνη πλαγιά. Έμαθα πως όταν το νεογέννητο σφίγγει στη μικρή παλάμη του, για πρώτη φορά, το δάκτυλο του πατέρα του, το αιχμαλωτίζει για πάντα. Έμαθα πως ο άνθρωπος δικαιούται να κοιτά τον άλλον από ψηλά μόνο όταν πρέπει να τον βοηθήσει να σηκωθεί. Είναι τόσα πολλά τα πράγματα που μπόρεσα να μάθω από σας αλλά δεν θα χρησιμεύσουν αλήθεια πολύ, γιατί όταν θα με κρατούν κλεισμένο μέσα σ' αυτή τη βαλίτσα δυστυχώς θα πεθάνω. Να λες πάντα αυτό που νιώθεις και να κάνεις πάντα αυτό που σκέφτεσαι. Αν ήξερα ότι σήμερα θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να κοιμάσαι, θα σ' αγκάλιαζα σφιχτά και θα προσευχόμουν στον Κύριο, για να μπορέσω να γίνω ο φύλακας της ψυχής σου. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να βγαίνεις από την πόρτα, θα σ' αγκάλιαζα και θα σου έδινα ένα φιλί και θα σε φώναζα ξανά, για να σου δώσω κι άλλα. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα άκουγα την φωνή σου, θα ηχογραφούσα κάθε σου λέξη για να μπορώ να τις ακούω ξανά και ξανά. Αν ήξερα ότι αυτές θα ήταν οι τελευταίες στιγμές που θα σ' έβλεπα, θα έλεγα "σ' αγαπώ" και δεν θα υπέθετα, ανόητα, ότι το ξέρεις ήδη. Υπάρχει πάντα ένα αύριο και η ζωή μας δίνει κι άλλες ευκαιρίες για να κάνουμε τα πράγματα όπως πρέπει, αλλά σε περίπτωση που κάνω λάθος και μας μένει μόνο το σήμερα, θα ήθελα να σου πω πόσο σ' αγαπώ κι ότι ποτέ δεν θα σε ξεχάσω. Το αύριο δεν το έχει εξασφαλίσει κανείς, είτε νέος είτε γέρος. Σήμερα, μπορεί να είναι η τελευταία φορά που βλέπεις τους ανθρώπους που αγαπάς. Γι' αυτό μην περιμένεις άλλο, καν' το σήμερα, γιατί αν το αύριο δεν έρθει ποτέ, θα μετανιώσεις σίγουρα για τη μέρα που δεν βρήκες χρόνο για ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ήσουν πολύ απασχολημένος για να κάνεις πράξη μια τελευταία τους επιθυμία. Κράτα αυτούς που αγαπάς κοντά σου, πες τους ψιθυριστά πόσο πολύ τους χρειάζεσαι, αγάπα τους και φέρσου καλά, βρες χρόνο για να τους πεις "συγγνώμη","συγχώρεσε με", "σε παρακαλώ", "ευχαριστώ", κι όλα τα λόγια αγάπης που ξέρεις. Κανείς δεν θα σε θυμάται για τις κρυφές σου σκέψεις. Ζήτα από τον Κύριο τη δύναμη και τη σοφία για να τις εκφράσεις. Δείξε στους φίλους σου τι σημαίνουν για σένα."