Διοίκηση πόλεων ( Πλάτων-Πολιτεία)

 

                           Διοίκηση των πόλεων

Ἐὰν μή, ἦν δ’ ἐγώ, ἢ οἱ φιλόσοφοι βασιλεύσωσιν ἐν
[473d] ταῖς πόλεσιν ἢ οἱ βασιλῆς τε νῦν λεγόμενοι καὶ δυνάσται
φιλοσοφήσωσι γνησίως τε καὶ ἱκανῶς, καὶ τοῦτο εἰς ταὐτὸν
συμπέσῃ, δύναμίς τε πολιτικὴ καὶ φιλοσοφία, τῶν δὲ
νῦν πορευομένων χωρὶς ἐφ’ ἑκάτερον αἱ πολλαὶ φύσεις ἐξ
ἀνάγκης ἀποκλεισθῶσιν, οὐκ ἔστι κακῶν παῦλα, ὦ φίλε
Γλαύκων, ταῖς πόλεσι, δοκῶ δ’ οὐδὲ τῷ ἀνθρωπίνῳ γένει,

[473e] οὐδὲ αὕτη ἡ πολιτεία μή ποτε πρότερον φυῇ τε εἰς τὸ
δυνατὸν καὶ φῶς ἡλίου ἴδῃ, ἣν νῦν λόγῳ διεληλύθαμεν.
ἀλλὰ τοῦτό ἐστιν ὃ ἐμοὶ πάλαι ὄκνον ἐντίθησι λέγειν,
ὁρῶντι ὡς πολὺ παρὰ δόξαν ῥηθήσεται· χαλεπὸν γὰρ ἰδεῖν
ὅτι οὐκ ἂν ἄλλη τις εὐδαιμονήσειεν οὔτε ἰδίᾳ οὔτε δημοσίᾳ.

«Αν δεν συμβεί, είπα εγώ, ή να κυβερνήσουν στις πολιτείες οι φιλόσοφοι ή να ασχοληθούν με τη φιλοσοφία, χωρίς υστεροβουλία και άξια, αυτοί τους οποίους τώρα ονομάζουν βασιλιάδες και άρχοντες, έτσι ώστε η πολιτική δύναμη και η φιλοσοφία να συναντηθούν στο αυτό πρόσωπο, κι αν αυτός ο συρφετός όσων σήμερα πορεύονται χωριστά από ‘δω και από ‘κει δεν εμποδιστεί δια της βίας να το κάνει αυτό, δεν θα 'χουν τελειωμό, φίλε Γλαύκων, οι συμφορές για τις πολιτείες, νομίζω ούτε και για το ανθρώπινο γένος, κι ούτε τούτο το πολίτευμα, που τώρα μόλις το περιγράψαμε θεωρητικά, πρόκειται ποτέ να υπάρξει στην πραγματικότητα, προτού να γίνουν αυτά και να βγει στο φως του ήλιου. Αυτό είναι που ώρα τώρα διστάζω να το πω, καθώς βλέπω πόσο παράδοξο θα ακουστεί- δύσκολο, βλέπεις, να καταλάβει κανείς πως δεν είναι δυνατόν να υπάρξει άλλος τρόπος να ευτυχήσουν ούτε τα άτομα ούτε το σύνολο».

    «Νομίζω λοιπόν ότι είναι απαραίτητο, αν πρόκειται να ξεφύγουμε από αυτούς που λες,(δηλ. αυτούς που θα αντιδράσουν και θα διαφωνήσουν) να τους εξηγήσουμε ξεκάθαρα πώς εννοούμε τους φιλοσόφους, όταν τολμάμε να υποστηρίζουμε ότι πρέπει να πάρουν στα χέρια τους την εξουσία. Γιατί μόνο αν ξεκαθαρίσει αυτό, θα μπορέσει κανείς να αμυνθεί δείχνοντας ότι σε ορισμένους ανθρώπους ταιριάζει από τη φύση τους να καταπιάνονται με τη φιλοσοφία και να έχουν ηγετική θέση στην πόλη, ενώ οι άλλοι δεν πρέπει καν να τα αγγίζουν αυτά αλλά μόνο να ακολουθούν τον ηγέτη».

Εάν θέλουμε λοιπόν οι πόλεις, τα κράτη, να διοικούνται από ανθρώπους αξιόλογους, σοβαρούς, ενάρετους, οραματιστές, που θα στοχεύουν στο όμορφο, στην τάξη, στην αρμονία, στο συλλογικό συμφέρον, πρέπει να επιλέγουμε στην εξουσία αυτούς που είναι πραγματικά φιλόσοφοι.